زویا پیرزاد، نویسنده و مترجم برجستهٔ ایرانی ارمنی‌تبار، در سال ۱۳۳۱ خورشیدی (۱۹۵۲ میلادی) در شهر آبادان متولد شد.
پدرش از تبار روس و مادرش ارمنی بود. او دوران کودکی را در آبادان گذراند؛ شهری که در آن زمان مرکز فعالیت‌های صنعتی و نفتی ایران بود و فضای فرهنگی خاصی داشت.
این محیط چندفرهنگی، تأثیر زیادی بر ذهنیت و نگاه او به زندگی گذاشت.

تحصیلات و آغاز کار ادبی
پیرزاد تحصیلات دبیرستانی خود را در آبادان به پایان رساند و سپس به تهران رفت.
فعالیت حرفه‌ای او ابتدا با ترجمه آغاز شد؛ از جمله ترجمهٔ «آلیس در سرزمین عجایب» اثر لوئیس کارول و کتاب «آوای جهیدن غوک» شامل هایکوهای آسیایی.
این ترجمه‌ها نشان از ذوق ادبی و آشنایی او با فرهنگ‌های متنوع داشت.

ورود به داستان‌نویسی
در دههٔ ۱۳۷۰، پیرزاد به داستان‌نویسی روی آورد و سه مجموعه داستان کوتاه منتشر کرد:
- «مثل همه عصرها»
- «طعم گس خرمالو»
- «یک روز مانده به عید پاک»
این سه کتاب بعدها در یک جلد با نام «سه کتاب» منتشر شدند.
مجموعه «طعم گس خرمالو» جوایز مهمی از جمله جایزهٔ بیست سال ادبیات داستانی و جایزهٔ بین‌المللی کتاب خارجی فرانسه را دریافت کرد.

رمان‌های شاخص
در سال ۱۳۸۰، نخستین رمان بلند او با عنوان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» منتشر شد.
این اثر با نثر ساده و فضاسازی دقیق، زندگی یک خانوادهٔ ارمنی در آبادان دههٔ ۱۹۶۰ را روایت می‌کند و نگاه زنانه و جزئی‌نگر پیرزاد را به خوبی نشان می‌دهد.
این کتاب جوایزی چون جایزهٔ هوشنگ گلشیری، کتاب سال جمهوری اسلامی ایران و جایزهٔ یلدا را به دست آورد.
رمان دوم او، «عادت می‌کنیم»، نیز با استقبال خوانندگان روبه‌رو شد و به چندین زبان ترجمه گردید.

ویژگی‌های سبکی و مضمون آثار
زویا پیرزاد به روایت‌های ظریف از زندگی روزمره علاقه‌مند است.
در آثار او، جزئیات کوچک زندگی، روابط خانوادگی، دغدغه‌های زنان و تأثیر فرهنگ و سنت بر فردیت شخصیت‌ها برجسته است.
زبان ساده، دیالوگ‌های طبیعی و فضاسازی ملموس، از ویژگی‌های شاخص قلم اوست.
همچنین پرداختن به زندگی ارامنهٔ ایران و اقلیت‌های مذهبی، جایگاه خاصی به آثار او داده است.

ترجمه‌ها و تأثیر جهانی
آثار پیرزاد به زبان‌های بسیاری از جمله انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، نروژی، لهستانی، ژاپنی، ترکی و گرجی ترجمه شده‌اند.
رمان «چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم» در بازار کتاب فرانسه و آلمان با استقبال چشمگیری روبه‌رو شد و نقدهای مثبتی دریافت کرد.
این ترجمه‌ها سهم مهمی در معرفی ادبیات معاصر ایران به جهان داشته‌اند.

زندگی شخصی
زویا پیرزاد ازدواج کرده و دو پسر به نام‌های ساشا و شروین دارد.
او در سال‌های اخیر به خارج از ایران مهاجرت کرده و در آلمان ساکن است.
زندگی شخصی‌اش را به دور از هیاهوی رسانه‌ای می‌گذراند و کمتر در مجامع عمومی حاضر می‌شود.

کتاب‌شناسی
- مثل همه عصرها (مجموعه داستان، ۱۳۷۰)
- طعم گس خرمالو (مجموعه داستان، ۱۳۷۶)
- یک روز مانده به عید پاک (مجموعه داستان، ۱۳۷۷)
- سه کتاب (مجموعه داستان، گردآوری آثار پیشین)
- چراغ‌ها را من خاموش می‌کنم (رمان، ۱۳۸۰)
- عادت می‌کنیم (رمان، ۱۳۸۴)
- ترجمه: آلیس در سرزمین عجایب، آوای جهیدن غوک

میراث ادبی
زویا پیرزاد با آثارش جایگاه مهمی در ادبیات معاصر ایران به دست آورده است.
او توانسته با زبانی ساده اما عمیق، تجربه‌های انسانی را بازنمایی کند و به ادبیات زنان ایران بُعدی تازه ببخشد.
آثارش همچنان خوانده می‌شوند و در محافل دانشگاهی مورد تحلیل و بررسی قرار می‌گیرند.

این مقاله مختص وبسایت نویسندگان ایرانی است، که در جهت ارتقاء فرهنگ و کمک به جامعه دوست داران کتاب و علاقمندان ادبیات، این پایگاه را راه اندازی و اداره میکند، لذا در جهت همکاری میتوانید با ما از طریق ایمیل مکاتبه نمایید.